Czesław Miłosz urodził się 30 czerwca 1911 r. w Szetejniach na Litwie. Był poetą, prozaikiem, eseistą, tłumaczem. W 1980 r. został laureatem nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Doktor honoris causa wielu uniwersytetów w USA i w Polsce, honorowy obywatel Litwy i miasta Krakowa. Szkolną i uniwersytecką młodość spędził w Wilnie, tam również debiutował jako poeta, okupację niemiecką przetrwał w Warszawie. Po wojnie pracował w służbie dyplomatycznej PRL – w USA, i we Francji do roku 1951, kiedy to zwrócił się w Paryżu o azyl polityczny. W roku 1960 wyjechał do Kalifornii, gdzie przez dwadzieścia lat jako profesor języków i literatur słowiańskich wykładał na uniwersytecie w Berkeley. Do roku 1989 publikował głównie w emigracyjnym wydawnictwie paryskiej „Kultury” i w Polsce poza cenzurą. Od roku 1989 mieszkał w Berkeley i w Krakowie. Zmarł 14 sierpnia 2004.
W opinii międzynarodowej krytyki, jak i współczesnych mu poetów (dość wspomnieć Josifa Brodskiego), twórczość poetycka Miłosza to jedno z najbardziej znaczących zjawisk naszej literackiej współczesności. Obok gęsto zmetaforyzowanych wierszy wizyjno-symbolicznych, w których to, co idylliczne sąsiaduje z tym, co apokaliptyczne, mamy tu zapisane niemal nagą prozą filozoficzne czy religijne epifanie. Obok wierszy-piosenek, traktaty teologiczne – jak napisany w okupowanej przez Niemców Warszawie w konwencji „dzięcięcych rymów” cykl Świat. Poema naiwne czy cykl Sześć wykładów wierszem, z tomu Kroniki. Miłosz przekracza formy gatunkowe, obcuje jako poeta i jako tłumacz z całą tradycją poezji - od współczesnych sobie poetów amerykańskich po Biblię (której fragmenty przekłada na nowo na polski). Jako powieściopisarz zdobył rozgłos powieścią Zdobycie władzy (1953), o instalowaniu władzy komunistycznej w Polsce, ale i on sam i jego czytelnicy cenią sobie szczególnie quasi-autobiograficzną Dolinę Issy – obfitującą w filozoficzne podteksty opowieść o dorastaniu i utraconej niewinności. Osobiste wątki powracają silnie w twórczości eseistycznej, zarówno w Zniewolonym umyśle, książce należącej do klasyki literatury traktującej o fenomenie totalitaryzmu, jak i w Rodzinnej Europie, ciągle jednej z najlepszych książek o przygodach „środkowoeuropejskiej” mentalności, czy w stanowiącej rodzaj intelektualnej i literackiej autobiografii Ziemi Ulro. Te i następne książki, jak choćby Świadectwo poezji, czy Życie na wyspach wprowadzają w samo sedno spraw , które dotyczą dziś życia i literatury. Rok 2011 został ogłoszony przez parlament polski i litewski Rokiem Czesława Miłosza.
/tekst za Instytut Książki/
/fot. https://commons.wikimedia.org/
