Przejdź do
listy autorów/tematów/epok

Jan Andrzej Morsztyn herbu Leliwa urodził się 24 czerwca 1621 r. w okolicach Krakowa w zamożnej rodzinie ziemiańskiej, jego ojciec był dworzaninem Stanisława Lubomirskiego. Wczesną edukację odebrał od dziadka, następnie rozpoczął w 1638 r. rozpocząl studia na Uniwersytecie w Lejdzie. Odbył podróż do Francji i Włoch.

Kiedy wrócił na stałe do kraju, związał sie z dworem Lubomirskich (od 1649 r. dworzanin Jerzego Lubomirskiego), a następnie dworem królewskim Jana Kazimierza. W 1659 roku zawarł małżeństwo z dworką królowej - Katarzyną Gordon. W 1660 r. otrzymał starostwo małogoskie, a w 1668 r. stanowisko podskarbiego wielkiego koronnego. Uczestniczył w licznych misjach dyplomatycznych. Był zwolennikiem polityki profrancuskiej.

Za panowania Jana III Sobieskiego został oskarżony o zawiązanie wraz z Ludwikiem XIV spisku detronizujacego, a w konsekwencji o zdradę stanu. W 1668 roku uciekł więc do Paryża, w którym zmarł 8 stycznia 1693 r. jako hrabia de Chateauvillain. Jan Andrzej Morsztyn znany jest zarówno ze swojej działalności translatorskiej, jak i poetyckiej. Przetłumaczył on Cyda Corneille'a, fragment poematu Mariniego L'Adone pt. Psyche, a także komedię Torquata Tassa Amintas. Warto zaznaczyć, że przekłady Psyche i Cyda zostały wydane już po śmierci Morsztyna.

Podobnie było z jego autorską twórczością. Zbiory utworów poetyckich dworskiego poety, czyli Lutnia (powst. 1638-1661) oraz Kanikuła albo Psia gwiazda (powst. 1647) wydrukowano dopiero w XIX wieku. Nie znaczy to oczywiście, że Morsztyn był twórcą mało znanym. Jego teksty krążyły bowiem w odpisach. W poezji tej można dopatrzyć się odwołań do twórczości Horacego, Owidiusza, Mariniego, Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, Jana Kochanowskiego i innych. Na estetykę języka Morsztyna wpływały częste zabawy słowem, zaskakujące pointy czy gra konwencjonalnymi figurami stylistycznymi.