Przejdź do
listy autorów/tematów/epok

Kazimiera Iłłakowiczówna urodziła się najprawdopodobniej 6 sierpnia 1892 r. w Wilnie jako nieślubna córka Barbary Iłłakowiczówny i Klemensa Zana (jej dziadkiem był Tomasz Zan, przyjaciel Adama Mickiewicza z czasów uniwersyteckich). Z powodu śmierci obojga rodziców wychowywała się u krewnych, co wiązało się z licznymi przeprowadzkami. Wykształcenie zdobywała m.in. na Witebszczyźnie, w Warszawie, Genewie i Oxfordzie. Na lata nauki przypadł jej debiut literacki – wiersz Jabłonie wydrukowany w „Tygodniku Ilustrowanym”. Maturę zdała w Petersburgu w 1910 r., cztery lata później uzyskała absolutorium w zakresie filologii polskiej i angielskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. W trakcie studiów ukazał się pierwszy zbiór poezji Iłłakowiczówny zatytułowany Ikarowe loty (1911).

W latach 1915-1917 służyła jako sanitariuszka w armii rosyjskiej. Zachorowała wówczas ciężko na dyzenterię, co wpłynęło na jej religijne nawrócenie. Echo wojennych doświadczeń pojawi się w tomiku Trzy struny (1917). Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wróciła do Warszawy i rozpoczęła pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, w latach 1926-1935 była sekretarką Józefa Piłsudskiego, a po jego śmierci znów pracowała w MSZ. Postać Marszałka Piłsudskiego będzie powracała w twórczości Iłłakowiczówny, znajdziemy ją we wspomnieniach zatytułowanych Ścieżka obok drogi (1939), w tomach wierszy: Słowik litewski, Poezja (1936) i Wiersze o Marszałku Piłsudskim 1912-1935 (1936).

Pracę w administracji i dyplomacji ułatwiała poetce znajomość języków; oprócz angielskiego, znała język niemiecki, rosyjski, węgierski, rumuński i francuski. Mimo kariery urzędniczej Iłłakowiczówna nie zrezygnowała z pracy literackiej, w dwudziestoleciu wydała m.in. zbiory Śmierć Feniksa (1922), Połów (1926), Płaczący ptak (1927), Popiół i perły (1930), Ballady bohaterskie (1934). Liczne tomiki ugruntowały sławę poetki i zapewniły miejsce wśród najwybitniejszych postaci życia literackiego Warszawy w dwudziestoleciu międzywojennym.

W 1939 r. ewakuowała się wraz z ministerstwem do Rumunii, gdzie spędziła wojnę. W 1947 r. wróciła do Polski i zamieszkała w Poznaniu. Choć wciąż pisała wiersze, nie dane jej było jednak wrócić na literackie salony, które zajęli twórcy oddani komunistycznej władzy twórcy. Ostatnie lata życia poświęciła porządkowaniu swojego dorobku literackiego, przekładom literatury europejskiej oraz nauczaniu języka angielskiego. Zmarła 16 lutego 1983 r. w Poznaniu.

Choć Iłłakowiczówna związana była towarzysko z grupą „Skamander”, zachowała odrębny i niepowtarzalny charakter swej twórczości. Poetka stroniła od awangardowych eksperymentów, unikała nowatorstwa, bardziej niż skomplikowanie formy ceniła zrozumiałość. Jej wiersze – pisane na przestrzeni niemal siedemdziesięciu lat – są zróżnicowane pod względem podejmowanej tematyki. Iłłakowiczówna często pisała o codziennych sprawach, które zaprzątają człowieka. Jednym z filarów jej twórczości pozostaje wiara i więź z duchowością chrześcijańską. Poetka chętnie posługiwała się parafrazami opowieści biblijnych, czerpała inspirację z modlitw. W przeciwieństwie do wielu autorek Iłłakowiczówna rzadko ujawniała bezpośrednią, kobiecą emocjonalność. Z epok minionych fascynował ją barok, a przede wszystkim romantyzm.

Autorkę Marii i Marty cechuje również zmysł obserwacji, malarska zdolność opisu, a w obrazowaniu ważne są dla niej szczegóły, które potrafi plastycznie przedstawić. Iłłakowiczówna nie stroni od stylu potocznego, posługuje się ironią i humorem. Jej wiersze są melodyjne i obfitują w asonanse, a ona sama bywa nazywana „mistrzynią wiersza tonicznego”.