Zbiór książek w języku polskim, wydanych w XIX wieku, przekazała do Instytutu Polskiego w Moskwie Polonia z Piatigorska na rosyjskim Przedkaukaziu. To książki historyczne i literatura piękna, wydawane w większości w dawnym Imperium Rosyjskim.
Duża liczba polskich książek zapewne wiąże się z obecnością Polaków w XIX wieku w tym regionie, gdzie trafiali od czasu wojen napoleońskich. Najstarsza z nich pochodzi z 1818 roku, ale jest jedyną tak dawną. Cały zbiór, który trafił do Moskwy liczy ponad 520 pozycji. Jest wśród nich polska klasyka: „Popioły” Stefana Żeromskiego czy „Poezje dla dzieci” Marii Konopnickiej, dzieła Jana Śniadeckiego, Ignacego Domeyki i Jana Ursyna Niemcewicza.
Najpóźniejszą datę nosi książka wydana już po I wojnie światowej, w roku 1922 w Warszawie. „Nowszych już nie ma. Najwyraźniej, jak sytuacja po wojnie domowej w Rosji się ustabilizowała, dopływ książek z Polski ustał” – przypuszcza szef Instytutu Polskiego Piotr Skwieciński.
„Nie wiadomo, kto był pierwszym właścicielem tych książek. Organizacja polonijna z Piatigorska – Związek Polaków na Kaukaskich Mineralnych Wodach – otrzymała je w 2015 roku od głównej agronom dendrarium działającego na zboczu góry Maszuk. Instytucja ta nosiła w różnych latach różne nazwy: Szkółka Doświadczalna, Ogród Botaniczny i Perkalski Park Dendrologiczny” – stwierdziła w rozmowie z PAP była wieloletnia wiceprezes Związku Polaków Helena Brodowska.
Księgozbiór obejmuje pozycje z zakresu literatury pięknej i historii, także pojedyncze publikacje religijne. W zbiorze znajdują się tomy drukowane Wilnie i Warszawie, Poznaniu i Krakowie.
Obecnie trwa katalogowanie zbioru. Praca tą zajmują się wolontariusze – z katalogiem Instytut Polski zamierza zwrócić się do którejś z bibliotek w Polsce.

/źródło: Instytut Książki/PAP/
/fot. pixabay.com/

29 lipca mija rocznica śmierci Włodzimierza Wolskiego – poety, powieściopisarza, tłumacza i librecisty, który został zapamiętany przede wszystkim jako autor libretta do „Halki” Stanisława Moniuszki.

Wolski pochodził z rodziny ziemiańskiej. Wychowywał się w Warszawie. Początkowo uczył się na pensji francuskiej i niemieckiej. Następnie przeniósł się do gimnazjum w Lesznie, gdzie jako uczeń gimnazjalny był w 1841 r. przesłuchiwany w związku z patriotyczną konspiracją Karola Levittoux i kilka miesięcy spędził więziony w Cytadeli. W 1842 r. został współpracownikiem „Biblioteki Warszawskiej”. Był też związany ze środowiskiem „Przeglądu Naukowego”, w którym publikował, oraz Cyganerią Warszawską. Brał udział w manifestacji patriotycznej w Warszawie w 1861 r. oraz powstaniu styczniowym. Po jego klęsce osiadł w Brukseli, gdzie utrzymywał się z prac literackich. Tam też zmarł w 1882 r.
Włodzimierz Wolski debiutował w 1842 r. przekładem opowiadania „Don Juan” E.T.A. Hoffmanna („Biblioteka Warszawska”) oraz własnym szkicem historycznym „Madziar” („Magazyn Mód”).

/fot. https://commons.wikimedia.org/

21 lat temu odszedł Zbigniew Herbert – poeta, eseista, dramaturg, jeden z najwybitniejszych polskich twórców XX wieku. „Pisano później, że wyreżyserował swoją śmierć, bo jego ostatni tomik nosił tytuł „Epilog burzy”, a gdy umierał nad ranem, szalała akurat nad Warszawą nawałnica. Z piorunami, grzmotami, wielkimi skokami ciśnienia” (J. Siedlecka, „Pan od poezji”).

Z. Herbert, „Przesłanie Pana Cogito”

Idź dokąd poszli tamci do ciemnego kresu
po złote runo nicości twoją ostatnią nagrodę

idź wyprostowany wśród tych co na kolanach
wśród odwróconych plecami i obalonych w proch

ocalałeś nie po to aby żyć
masz mało czasu trzeba dać świadectwo

bądź odważny gdy rozum zawodzi bądź odważny
w ostatecznym rachunku jedynie to się liczy

a Gniew twój bezsilny niech będzie jak morze
ilekroć usłyszysz głos poniżonych i bitych

niech nie opuszcza ciebie twoja siostra Pogarda
dla szpiclów katów tchórzy – oni wygrają
pójdą na twój pogrzeb i z ulgą rzucą grudę
a kornik napisze twój uładzony życiorys

i nie przebaczaj zaiste nie w twojej mocy
przebaczać w imieniu tych których zdradzono o świcie

strzeż się jednak dumy niepotrzebnej
oglądaj w lustrze swą błazeńską twarz
powtarzaj: zostałem powołany – czyż nie było lepszych

strzeż się oschłości serca kochaj źródło zaranne
ptaka o nieznanym imieniu dąb zimowy
światło na murze splendor nieba
one nie potrzebują twego ciepłego oddechu
są po to aby mówić: nikt cię nie pocieszy

czuwaj – kiedy światło na górach daje znak – wstań i idź
dopóki krew obraca w piersi twoją ciemną gwiazdę

powtarzaj stare zaklęcia ludzkości bajki i legendy
bo tak zdobędziesz dobro którego nie zdobędziesz
powtarzaj wielkie słowa powtarzaj je z uporem
jak ci co szli przez pustynię i ginęli w piasku

a nagrodzą cię za to tym co mają pod ręką
chłostą śmiechu zabójstwem na śmietniku

idź bo tylko tak będziesz przyjęty do grona zimnych czaszek
do grona twoich przodków: Gilgamesza Hektora Rolanda
obrońców królestwa bez kresu i miasta popiołów

Bądź wierny Idź


/fot. https://commons.wikimedia.org/

Dzisiaj 56. urodziny obchodzi Krzysztof Koehler – poeta, krytyk literacki i eseista, zaliczany do pokolenia brulionu, którego kilka wierszy udało nam się nagrać w poprzednich edycjach projektu. Życzymy wszelkiej pomyślności i przypominamy wiersz "Powoli zapada zmierzch" w interpretacji Bolesława Brzozowskiego!

Wiersz dostępny pod adresem:

https://youtu.be/BQ6RAI1UDJc

/fot. Teologia Polityczna/

40 lat temu śmiercią samobójczą zmarł Edward Stachura – poeta, prozaik, pieśniarz i tłumacz. Jeden z najpopularniejszych poetów polskich ubiegłego stulecia, zaliczany do twórców „przeklętych” i „kaskaderów literatury”. Z tej okazji przypominamy wiersz Stachury pt. „Człowiek człowiekowi”.

Człowiek człowiekowi

Człowiek człowiekowi wilkiem
Człowiek człowiekowi strykiem
Lecz ty nie daj się zgnębić
Lecz ty nie daj się spętlić

Człowiek człowiekowi szpadą
Człowiek człowiekowi zdradą
Lecz ty nie daj się zgładzić
Lecz ty nie daj się zdradzić

Człowiek człowiekowi pumą
Człowiek człowiekowi dżumą
Lecz ty nie daj się pumie
Lecz ty nie daj się dżumie

Człowiek człowiekowi łomem
Człowiek człowiekowi gromem
Lecz ty nie daj się zgłuszyć
Lecz ty nie daj się skruszyć

Człowiek człowiekowi wilkiem
Lecz ty nie daj się zwalczyć
Człowiek człowiekowi bliźnim
Z bliźnim się możesz zabliźnić


/fot. https://commons.wikimedia.org/

Dzisiaj osiemdziesiąte czwarte urodziny obchodzi Jarosław Marek Rymkiewicz, krytyk i historyk literatury, eseista, poeta, dramatopisarz, tłumacz (gł. poezja anglo-amerykańska: T. S. Eliot, W. H. Auden, W. Stevens – i hiszpańska: F. G. Lorca, P. Calderon). Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Łódzkim, obecnie profesor Instytutu Badań Literackich PAN w Warszawie. Współautor encyklopedii życia i twórczości Adama Mickiewicza (Mickiewicz. Encyklopedia). Mieszka w Warszawie.

Przedstawiciel i teoretyk neoklasycyzmu w literaturze polskiej, kierunku artystycznego nawiązującego do szeroko pojmowanej tradycji antycznej, znajdującej kontynuację w sztuce nowożytnej. Swój program poetycki wyłożył m.in. w zbiorze szkiców z 1967 roku pt.: Czym jest klasycyzm. U podstaw jego twórczości leży przekonanie o jedności i ciągłości sztuki i kultury (współistnienie dzieł dawnych i współczesnych): czerpie z archetypów, toposów i mitów kultury śródziemnomorskiej. Nicuje wyobraźnię romantyczną, romantyczne mity i stereotypy – wyjąwszy dwa tomy z lat osiemdziesiątych, gdzie nawiązuje bezpośrednio do tradycji romantycznej liryki patriotycznej. Zasadniczym źródłem inspiracji jest jednak dla niego barok, zwłaszcza ówczesna poezja metafizyczna i dewocyjna, kumulująca w twórczości ks. Józefa Baki. Rymkiewicza interesuje życie duchowe zwłaszcza w jego wymiarze pośmiertnym, „zaświatowym”, stąd w jego utworach częste motywy makabry i demonizmu, traktowane zresztą niezwykle trzeźwo i nie bez humoru. Śmierć, rozkład stanowi ową thema regium, królewski temat, któremu poeta poświęca niezliczone wariacje i kontrapunkty. Innym tematem wszechobecnym w tej twórczości jest muzyka, traktowana jako niedościgły wzór, najbliższy światu czystych esencji. Poeta podejmuje częstokroć dialog z tradycją filozoficzną, jego ulubionym „adwersarzem” jest Edmund Husserl. Formalny wyróżnik wierszy Rymkiewicza stanowi parzyście rymowany trzynastozgłoskowiec – wiersz ulubiony zarówno przez poetów polskiego baroku, jak i przez Adama Mickiewicza. W swojej prozie Rymkiewicz oddaje nastroje polskich intelektualistów w okresie po stanie wojennym (Rozmowy polskie), a także opisuje wyjątkowo dramatyczny epizod likwidacji warszawskiego getta w czasie II wojny św. (Umschlagplatz). Jak fascynującą powieść czyta się cykl zatytułowany Jak bajeczne żurawie...(rozpoczęty tomem Żmut), poświęcony Adamowi Mickiewiczowi oraz Wilnu i Wilnianom w XIX stuleciu.

/tekst za Instytut Książki/
/fot. https://commons.wikimedia.org/

W ramach zakończonego w sobotę festiwalu „Shakespeare and Poland” uczczono w londyńskim Shakespeare’s Globe 150. rocznicę urodzin polskiego twórcy. Z tej okazji odbyła się dyskusja poświęcona spojrzeniu Wyspiańskiego na twórczość Williama Szekspira oraz anglojęzycznej premierze jego Studium o Hamlecie i Śmierci Ofelii. Wydarzenie wsparł Instytut Książki.

W rozmowie moderowanej przez dyrektora Shakespeare's Globe ds. edukacji Patricka Spotiswoode'a wzięli udział prof. Dariusz Kosiński z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Waldemar Raźniak z warszawskiej Akademii Teatralnej, a także pracująca w Wielkiej Brytanii reżyserka teatralna Nastazja Somers oraz duet tłumaczy Barbara Bogoczek i Tony Howard.

W trakcie debaty Kosiński tłumaczył, że pisane w 1904 roku Studium o Hamlecie jest wyjątkowym manifestem teatralnym Wyspiańskiego pisanym w kontekście starań o otrzymanie stanowiska dyrektora Teatru Miejskiego w Krakowie, a także jego instrukcją dla aktorów, od których oczekiwał autorskiej interpretacji tekstu.
Howard podkreślał natomiast, że opublikowany przez Globe po raz pierwszy w angielskim tłumaczeniu tekst jest „zaginionym kamieniem węgielnym współczesnego teatru szekspirowskiego”, podkreślając jego znaczenie jako uwspółcześniającej reinterpretacji oryginalnego dzieła Szekspira.

Bogoczek z kolei zwracała uwagę na wyzwanie jakim było przełożenie tekstu Studium... ze względu na język, specyficzną formę zapisu świadomości autora oraz twórcze podejście do oryginalnego tekstu Szekspira, który często trzeba było przekładać na nowo z polskiego na angielski, aby oddać specyfikę polskiego tłumaczenia, na którym pracował Wyspiański.

Dyskusja ekspertów była przeplatana odczytami w interpretacji utalentowanego angielskiego aktora Globe, Philipa Cumbusa.

W trakcie wieczoru na deskach kameralnego, oświetlonego świecami, teatru Sama Wannamakera wystawiono także Śmierć Ofelii Wyspiańskiego w reżyserii Nastazji Somers z Edytą Budnik (znaną m.in. z serialu BBC Killing Eve i Albionu w Almeida Theatre) w roli głównej oraz muzyką Nicholi Chang.

Wydarzenie zostało zorganizowane w ramach festiwalu „Szekspir i Polska”.

Wcześniej londyńska publiczność mogła także wziąć udział w panelu dyskusyjnym Polska jako Hamlet oraz w debacie o postaci Poloniusza w twórczości Szekspira, a także zobaczyć odczyt sceniczny Odprawy posłów greckich Jana Kochanowskiego.

[za Instytut Książki]
[fot. Instytut Polski w Londynie]

Czesław Miłosz urodził się 30 czerwca 1911 r. w Szetejniach na Litwie. Był poetą, prozaikiem, eseistą, tłumaczem. W 1980 r. został laureatem nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Doktor honoris causa wielu uniwersytetów w USA i w Polsce, honorowy obywatel Litwy i miasta Krakowa. Szkolną i uniwersytecką młodość spędził w Wilnie, tam również debiutował jako poeta, okupację niemiecką przetrwał w Warszawie. Po wojnie pracował w służbie dyplomatycznej PRL – w USA, i we Francji do roku 1951, kiedy to zwrócił się w Paryżu o azyl polityczny. W roku 1960 wyjechał do Kalifornii, gdzie przez dwadzieścia lat jako profesor języków i literatur słowiańskich wykładał na uniwersytecie w Berkeley. Do roku 1989 publikował głównie w emigracyjnym wydawnictwie paryskiej „Kultury” i w Polsce poza cenzurą. Od roku 1989 mieszkał w Berkeley i w Krakowie. Zmarł 14 sierpnia 2004.

W opinii międzynarodowej krytyki, jak i współczesnych mu poetów (dość wspomnieć Josifa Brodskiego), twórczość poetycka Miłosza to jedno z najbardziej znaczących zjawisk naszej literackiej współczesności. Obok gęsto zmetaforyzowanych wierszy wizyjno-symbolicznych, w których to, co idylliczne sąsiaduje z tym, co apokaliptyczne, mamy tu zapisane niemal nagą prozą filozoficzne czy religijne epifanie. Obok wierszy-piosenek, traktaty teologiczne – jak napisany w okupowanej przez Niemców Warszawie w konwencji „dzięcięcych rymów” cykl Świat. Poema naiwne czy cykl Sześć wykładów wierszem, z tomu Kroniki. Miłosz przekracza formy gatunkowe, obcuje jako poeta i jako tłumacz z całą tradycją poezji - od współczesnych sobie poetów amerykańskich po Biblię (której fragmenty przekłada na nowo na polski). Jako powieściopisarz zdobył rozgłos powieścią Zdobycie władzy (1953), o instalowaniu władzy komunistycznej w Polsce, ale i on sam i jego czytelnicy cenią sobie szczególnie quasi-autobiograficzną Dolinę Issy – obfitującą w filozoficzne podteksty opowieść o dorastaniu i utraconej niewinności. Osobiste wątki powracają silnie w twórczości eseistycznej, zarówno w Zniewolonym umyśle, książce należącej do klasyki literatury traktującej o fenomenie totalitaryzmu, jak i w Rodzinnej Europie, ciągle jednej z najlepszych książek o przygodach „środkowoeuropejskiej” mentalności, czy w stanowiącej rodzaj intelektualnej i literackiej autobiografii Ziemi Ulro. Te i następne książki, jak choćby Świadectwo poezji, czy Życie na wyspach wprowadzają w samo sedno spraw , które dotyczą dziś życia i literatury. Rok 2011 został ogłoszony przez parlament polski i litewski Rokiem Czesława Miłosza. 

/tekst za Instytut Książki/

/fot. https://commons.wikimedia.org/

Wisława Szymborska – ur. 2 lipca 1923 r. w Bninie pod Poznaniem, związana całe życie z Krakowem, gdzie zmarła 1 lutego 2012 roku. Poetka i eseistka. Laureatka literackiej nagrody Nobla za rok 1996. Znana w świecie dzięki przekładom m.in. na angielski, francuski, niemiecki, holenderski, hiszpański, czeski, słowacki, szwedzki, bułgarski, albański i chiński.

Szymborska stanowiła fenomen i zagadkę: skromna, zamknięta, dyskretna i wyciszona elektryzowała czytelników. Prostota jej wierszy skutecznie opiera się objaśnieniom badaczy i bezbłędnie trafia w gust współczesnego odbiorcy. Poetka nawiązywała kontakt z publicznością ponad głowami krytyków i bez pomocy mass mediów, a jej wiersze rozchodziły się w nakładach równych powieściom popularnym. Co decyduje o popularności Szymborskiej i jej sukcesie? Osobliwość stylu, odrębność, wyłączność rozumiana jako warunek twórczej i egzystencjalnej niezależności. Szymborska nie utożsamiała się nigdy z żadnym kierunkiem poetyckim, stworzyła własną szkołę pisania, własny język – pełen dystansu do wielkich wydarzeń historycznych, do biologicznych uwarunkowań ludzkiego istnienia, do społecznej roli poety, do systemów filozoficznych, ideologii, prawd przyjmowanych na wiarę, nawyków, stereotypów, zahamowań. Był to również język współczucia dla pokrzywdzonych, język zachwytu nad urodą życia, które poraża swym pięknem, nielogicznością, tragizmem. Język wyważonych sądów i stonowanych uczuć; język liryki kontrolowanej przez umysł chłodny i świeży, język poddany intelektualnym rygorom, które nie wykluczały wrażliwości na zwyczajne atrakcje bytu. Język na ogół lojalny wobec mowy potocznej, nieznacznie poszerzający jej zasoby leksykalne. Język paradoksu, z pozoru prosty, a w istocie wyrafinowany i przewrotny. Szymborska pisała mało; obliczono, że wydała zaledwie trzy i pół setki wierszy. Być może dzięki temu ograniczeniu są one prawie bez wyjątku arcydziełami.

/tekst za Instytut Książki/
/fot. https://commons.wikimedia.org/

Rokrocznie Centrum Kultury Dwór Artusa i Urząd Miasta Torunia zapraszają wszystkich autorów, twórców, poetów zarówno niezrzeszonych, jak i członków związków twórczych do udziału w kolejnej, już XXXIII edycji Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego „O liść konwalii” im. Zbigniewa Herberta.

Wszystkich twórców poezji zapraszamy do nadsyłania maksimum pięciu utworów poetyckich w czterech egzemplarzach każdy.

Tematyka oraz forma prac – dowolna.

Na laureatów czekają nagrody pieniężne!

Szczegóły znajdują się w Regulaminie Konkursu. Prosimy o zapoznanie się z jego treścią!

Termin nadsyłania prac: 30 sierpnia 2019 roku. Decyduje data wpływu do siedziby Organizatora.

/fot. logo organizatora/

185 lat temu ukazało się pierwsze wydanie „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. Nasza epopeja narodowa została wydana 28 czerwca 1834 r. w dwóch tomach nakładem paryskiej oficyny Aleksandra Jełowickiego.

To wyjątkowe dla historii polskiej literatury dzieło zostało do tej pory przetłumaczone na 33 języki,  a w 2014 r. znalazło się na Polskiej Liście Krajowej Programu UNESCO Pamięć Świata. W ubiegłym roku dzięki wsparciu Instytutu Książki w ramach Programu Translatorskiego ©Poland ukazał się nowy przekład poematu na język angielski w tłumaczeniu Billa Johnstona.

Z okazji rocznicy pierwszego wydania „Pana Tadeusza” Google Doodle przygotował specjalną grafikę przedstawiającą Soplicowo i najważniejszych bohaterów dzieła Adama Mickiewicza.

Google Doodle to specjalna, tymczasowa zmiana logotypu na stronie głównej Google mająca na celu przypomnienie wyjątkowych wydarzeń, osiągnięć i osób.
/źródło: Instytut Książki/
/fot. Google Doodle przedstawiające „Pana Tadeusza”/

Polecamy Państwa uwadze kolejny tom PIW-owskiej serii „Poeci do kwadratu”, w ramach której współcześni poeci, wykonując poprzedzony autorskim wstępem wybór, przybliżają jedne z najważniejszych postaci polskiej literatury.  Tym razem w serii „Poeci do kwadratu” Dariusz Brzóska Brzóskiewicz przedstawia Haiku – images Stanisława Grochowiaka. Autor wyboru zdecydował się na przedstawienie wszystkich haiku Grochowiaka, które ukazały się pośmiertnie w roku 1978. Grochowiak odkrył tę nową formę poezji u samego schyłku swojego życia. Autor Menuetu z pogrzebaczem jako pierwszy twórca w Polsce spotkał się i skonfrontował ze ,,wschodnim murem kulturowym” – murem pojęć, pojmowania i postrzegania świata oraz przeżywania emocji w sposób odmienny niż było to przyjęte w zachodniej tradycji poetyckiej. Był to niezwykły, poetycki eksperyment. Dopiero w 1983 roku opublikowano w Polsce pierwsze, przetłumaczone przez Agnieszkę Żuławską-Umedę, oryginalne XVII-wieczne haiku mistrzów japońskich typu Bashio. „Perłopław na piasku/Haiku-images” Stanisława Grochowiaka przypomina ostatni wybuch talentu wybitnego poety.

/źródło PIW, fot. PIW/

Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Praniu i Stowarzyszenie Leśniczówka Pranie zapraszają na XXII Inaugurację Sezonu Artystycznego, która odbędzie się 29 czerwca 2019 r. o godz. 17.30.

W programie wydarzenia:

- gala przyznanie Nagrody im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego ORFEUSZ za najlepszy tom poetycki 2018 r.

- laudacje finałowych tomików poetyckich (Jarosław Ławski, Bronisław Maj, Marek Zagańczyk)

- ogłoszenie werdyktu jury i wręczenie nagród

- prezentacja publikacji „Pranie. Książka do pisania” (Wydawnictwo Austeria) - Wojciech Ornat i Marek Zagańczyk, oprawa artystyczna – Piotr Machalica oraz trio Tango Attack (Grzegorz Bożewicz – bandoneon, Piotr Malicki – gitara, Hadrian Tabęcki – fortepian)

VIII edycja Nagrody Poetyckiej im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Orfeusz za najlepszy tom roku 2018 organizowana jest pod honorowym patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego oraz Polskiego Oddziału Pen Club.

Nagroda zostanie przyznana w dwóch kategoriach:

I – ORFEUSZ

II – ORFEUSZ MAZURSKI dla autora z Polski północno-wschodniej (Powiśle, Warmia, Mazury, Podlasie)

– za najlepszą książkę poetycką (wyłącznie pierwsze wydanie) żyjącego autora, napisaną w języku polskim i wydaną w Polsce pomiędzy 1 stycznia a 31 grudnia 2018 r.

/źródło Instytut Książki/

/fot. materiały organizatorów/

30 czerwca 2019 roku w sześciu miejscach na świecie – w Warszawie, Londynie, Nowym Jorku, Los Angeles, Madrycie i w Atenach – międzynarodowi aktorzy wykonają własne interpretacje tragedii Kochanowskiego.

Polska publiczność będzie miała możliwość bezpośredniego uczestniczenia w spektaklu, zarówno na żywo na terenie Jazdowa, jak i w sieci, dzięki streamingowi online. Inicjatorem i współorganizatorem wydarzenia jest Instytut Adama Mickiewicza, we współpracy z Akademią Teatralną im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie oraz Instytutem Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego.

Zagraniczni partnerzy projektu to jedne z najbardziej prestiżowych instytucji kultury: w Los Angeles Redcat (Disney Hall), w Nowym Jorku Skirball Cultural Center NYU, w Madrycie Replika Teatro, w Atenach Epidaurus Festival. Instytut podjął współpracę z tłumaczami na język hiszpański oraz grecki . Pieczę nad tłumaczeniem greckim trzyma światowej sławy pisarz i tłumacz Andreas Thomopoulos, a hiszpańskim znakomita polska tłumaczka Elżbieta Bortkiewicz. W Stanach Zjednoczonych użyta będzie wersja uwspółcześniona wersja tekstu w tłumaczeniu Billa Johnstona, uważanego za jednego z najlepszych i najważniejszych tłumaczy literatury polskiej, w Londynie natomiast wybrano bardziej archaiczną wersję w tłumaczeniu Charlesa Kraszewskiego, profesora slawistyki i poety.

Światowe czytanie "Odprawy posłów greckich" Jana Kochanowskiego to wyjątkowe wydarzenie. Z jednej strony ukazuje ponadczasową uniwersalność tekstu, z drugiej strony odsłania bogactwo jego interpretacyjnych możliwości, odmiennych i zawsze interesujących w różnych kontekstach kulturowych.

"Odprawa posłów greckich" otworzyła dzieje polskiego dramatu politycznego i określiła styl polskiego debatowania i obradowania. Kochanowski zainicjował podstawy stylu języka, w którym po dziś dzień swobodnie porozumiewamy się i spieramy. Czytanie sceniczne, akcentujące piękno i wyjątkową nowatorskość zastosowanych przez poetę rozwiązań teatralnych, wybrzmi tego dnia w pięciu wersjach językowych – polskiej, greckiej, hiszpańskiej, i co ciekawe w dwóch wersjach w języku angielskim – brytyjskiej wiernej epoce poety i uwspółcześnionej amerykańskiej.

Warszawska odsłona wydarzenia odbędzie się w historycznej lokalizacji – na terenie Jazdowa, gdzie utwór został wystawiony po raz pierwszy w 1578 roku i gdzie obecnie mieści się Instytut Teatralny. Ówczesny spektakl był wydarzeniem nadzwyczajnym. Stworzono do niego bardzo kosztowne dekoracje, aktorami zostali młodzieńcy z magnackich rodów, zaś historyczny zbieg okoliczności sprawił, że na widowni zasiadła para królewska.

W warszawskim czytaniu, które odbędzie się o godzinie 17.00 na Jazdowie 1, udział wezmą wybitni aktorzy, profesorowie Akademii Teatralnej m.in. Andrzej Strzelecki, Wojciech Malajkat, Mariusz Benoit, Anna Seniuk, a także studenci Akademii Teatralnej. Reżyserii podjął się Waldemar Raźniak. Po zakończeniu czytania w Jazdowie odbędzie się debata z udziałem zaproszonych gości na temat dzieła Kochanowskiego w kontekście sześciu międzynarodowych realizacji.  Wieczorem zaś, o godzinie 21.30 na Placu Defilad, przed Teatrem Studio będzie można obejrzeć multimedialny pokaz wszystkich czytań, połączony z występami na żywo.

Symultanicznie, o godzinie 17.00 czasu polskiego, na scenie londyńskiego The Globe aktorzy odczytają "Odprawę posłów greckich" w tłumaczeniu Charlesa Kraszewskiego. Publiczność będzie miała przyjemność wysłuchać także odczytu "Trenów" Kochanowskiego w tłumaczeniu laureata Nagrody Nobla Seamusa Heaneya i Stanisława Barańczaka. Heaney uważał "Treny" za polski odpowiednik "Sonetów" Szekspira. Pokaz odbędzie się w ramach festiwalu "Szekspir i Polska", którego motywem przewodnim jest wpływ Szekspira na wyobraźnię polskich artystów i ekspertów teatralnych. W programie tego prestiżowego, intelektualnego święta nie mogło zabraknąć Jana Kochanowskiego – poety współczesnego Szekspirowi i równie zasłużonego dla rozwoju rodzimej literatury i języka.

Światowe czytanie Kochanowskiego, w niespotykany dotąd bo międzynarodowy i multimedialny sposób, wpisuje się w coroczne obchody "Imienin Jana Kochanowskiego". Wydarzenie organizowane przez Bibliotekę Narodową rozpocznie się 29 czerwca, jak co roku w Ogrodzie Krasińskich, przybliżając szerokiej publiczności twórczość pisarza i jej kontekst.

Organizatorzy: Instytut Adama Mickiewicza, Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego

Partnerzy: Biblioteka Narodowa, Warszawa; Plac Defilad, Warszawa; The Globe Theatre w Londynie, The Skirball Centr NYU w Nowym Jorku; REDCAT/Disney Hall w Los Angeles; Epidauros Festival, Ateny; Replika Teatro, Madryt; HowlRound/Emerson College.

Na czytanie, które odbędzie się w Instytucie Teatralnym obowiązują bezpłatne zaproszenia, które można pobrać za pośrednictwem strony instytut-teatralny.pl oraz na GoOut.net. Na Plac Defilad wstęp wolny.

Wstęp do Instytutu Teatralnego jest bezpłatny na podstawie wejściówek, wydawanych przez Instytut Teatralny. Na Plac Defilad obowiązuje wstęp wolny.

Streaming wydarzenia na platformie www.howlround.com oraz na Facebooku na fanpage’ach Instytutu Adama Mickiewicza, Akademii Teatralnej oraz Instytutu Teatralnego.

/źródło: culture.pl/
/fot. materiały prasowe/

Jan Andrzej Morsztyn herbu Leliwa urodził się 24 czerwca 1621 r. w okolicach Krakowa w zamożnej rodzinie ziemiańskiej, jego ojciec był dworzaninem Stanisława Lubomirskiego. Wczesną edukację odebrał od dziadka, następnie rozpoczął w 1638 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie w Lejdzie. Odbył podróż do Francji i Włoch.

Kiedy wrócił na stałe do kraju, związał się z dworem Lubomirskich (od 1649 r. dworzanin Jerzego Lubomirskiego), a następnie dworem królewskim Jana Kazimierza. W 1659 roku zawarł małżeństwo z dworką królowej - Katarzyną Gordon. W 1660 r. otrzymał starostwo małogoskie, a w 1668 r. stanowisko podskarbiego wielkiego koronnego. Uczestniczył w licznych misjach dyplomatycznych. Był zwolennikiem polityki profrancuskiej.

Za panowania Jana III Sobieskiego został oskarżony o zawiązanie wraz z Ludwikiem XIV spisku detronizujacego, a w konsekwencji o zdradę stanu. W 1668 roku uciekł więc do Paryża, w którym zmarł 8 stycznia 1693 r. jako hrabia de Chateauvillain. Jan Andrzej Morsztyn znany jest zarówno ze swojej działalności translatorskiej, jak i poetyckiej. Przetłumaczył on „Cyda” Corneille'a, fragment poematu Mariniego „L'Adone” pt. „Psyche”, a także komedię Torquata Tassa „Amintas”. Warto zaznaczyć, że przekłady „Psyche” i „Cyda” zostały wydane już po śmierci Morsztyna.

Podobnie było z jego autorską twórczością. Zbiory utworów poetyckich dworskiego poety, czyli „Lutnia” (powst. 1638-1661) oraz „Kanikuła albo Psia gwiazda” (powst. 1647) wydrukowano dopiero w XIX wieku. Nie znaczy to oczywiście, że Morsztyn był twórcą mało znanym. Jego teksty krążyły bowiem w odpisach. W poezji tej można dopatrzyć się odwołań do twórczości Horacego, Owidiusza, Mariniego, Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, Jana Kochanowskiego i innych. Na estetykę języka Morsztyna wpływały częste zabawy słowem, zaskakujące pointy czy gra konwencjonalnymi figurami stylistycznymi.

/fot. https://commons.wikimedia.org/

Ogłoszono listę książek nominowanych do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza 2019. Laureata tego prestiżowego wyróżnienia poznamy 11 listopada w Narodowe Święto Niepodległości.

Wśród nominowanych znaleźli się:
- Marek A. Cichocki – Północ i Południe. Teksty o polskiej kulturze i historii, Teologia Polityczna
- Artur Grabowski – Am (dziennik z drugiej strony), PIW
- Piotr Gursztyn – Ribbentrop-Beck. Czy pakt Polska – Niemcy był możliwy?, Wydawnictwo Dolnośląskie
- Krzysztof Karoń – Historia antykultury, nakładem autora
- Wojciech Kudyba – Kamienica, Pewne Wydawnictwo
- Paweł Lisicki – Epoka Antychrysta, Fabryka Słów
- Krzysztof Piasecki – Cegiełki i inne opowiadania, Biblioteka Słów
- Adrian Sinkowski – Atropina, Biblioteka Toposu
- Maria Wilczek-Krupa – Górecki. Geniusz i upór, Znak
- Janusz Węgiełęk – Spław, LTW

Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza przyznawana jest od 2002 roku. Została ufundowana w celu upamiętnienia postaci i dzieła Józefa Mackiewicza, wybitnego pisarza i działacza politycznego. Przyznawana jest polskim autorom za książki w szczególny sposób popularyzujące rodzimą kulturę, historię i tradycję.

W ubiegłym roku nagrodę otrzymał Wiesław Helak za powieść Nad Zbruczem.

Nagrodę przyznaje Kapituła w składzie: prof. Jacek Bartyzel, Dorota Boether, prof. Krzysztof Dybciak, Wacław Holewiński, Jan Michał Małek, prof. Maciej Urbanowski (przewodniczący), Stanisław Michalkiewicz (sekretarz) i Rafał Ziemkiewicz.

/fot. Instytut Książki, materiały organizatora/